Soru: Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) ve Türkiye Diyanet Vakfı’nın (TDV), Vekaletle Kurban Organizasyonuna ağırlık vermesindeki gaye nedir?

Cevap: Bilindiği üzere, “İbadet esasları ile ilgili işleri yürütmek”; 633 sayılı kanun çerçevesi dâhilinde Diyanet İşleri Başkanlığına tevdi edilmiştir. Kurban da mali ibadetse ve bu ibadetin ifasına rehberlik edilmesi gerekiyorsa DİB’in sahada bulunması tabiidir. TDV ise DİB’in tüm faaliyetlerini rahat bir şekilde gerçekleştirebilmesi için finansörlük vazifesi görmektedir.

Ülkemiz, yakın tarihte kurban ve zekât gibi kavramları istismar eden grup ya da grupların ihanetine şahit olmuştur. Toplanan paralar hain emeller uğruna çarçur edilmiş, fakir ve yetimler adına toplanan sadakaların ve öğrenciler için verilen bursların çoğu yerine ulaşmamıştır. Dolayısıyla dini ve hayrî hizmetlerde bulunmak isteyen vatandaşlarımızın hayırlarını, gönül rahatlığıyla gerçekleştirebilmeleri amacıyla sorumluluk alıyoruz.

Soru: Kurban hizmetlerinizdeki hedef nedir?

Cevap:

• Mali anlamda kurban kesmeye muktedir olan tüm vatandaşlarımızın bu ibadeti yerine getirmelerini sağlamak,
• Toplumsal yardımlaşma ve dayanışmaya katkıda bulunarak iyiliği egemen kılmak,
• Kurbanlarını vekalet yoluyla kestirmek isteyen vatandaşlarımıza yardımcı olmak,
• Kurban etlerini daha fazla ihtiyaç sahibine ulaştırmak,
• Müslüman kardeşlerimizle bayram sevincini ve mutluluğunu paylaşmak,
• Mazlum, mağdur ve muhtaçlarla kardeşlik bağımızı kuvvetlendirmek,
• Muhtaç kimselere, karşılıksız iyilikte bulunmak vd.

Soru: Şimdi siz, DİB -kurum- olarak kurban hizmetlerinden bir kar elde etmediğinizi mi söylüyorsunuz?

Cevap: Evet, aynen öyledir.

Soru: Kimler kurban kesmekle mükelleftir?

Cevap: Kurban kesmek, akıl sağlığı yerinde, buluğa ermiş, temel ihtiyaçları ve borçlarından başka -nâmî (artıcı) olup olmadığına ve üzerinden bir yıl geçip geçmediğine bakılmaksızın-
nisap miktarı mala sahip olup seferî olmayan her Müslümanın yerine getireceği malî bir ibadettir. Buna göre yukarıda zikredilen şartları taşıyıp, temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 80.18 gram altın veya değerinde para ya da eşyaya sahip olan kimselerin kurban kesmesi gerekir. Mali açıdan kurban kesme gücünün asgarisi için şu ölçü tavsiye edilir: “Bir kimse, keseceği kurbanın ücretini bir sene içerisinde ödeyebilecek imkâna sahipse, o kimsenin kurban kesmenin yollarını aramalıdır.”

Soru: DİB’in, Vekaletle Kurban Organizasyonu neye dayanarak yürütülüyor?

Cevap: Din İşleri Yüksek Kurulunun mütalaa, karar ve fetvaları, Diyanet İşleri Başkanlığının planlama ve koordinesi, Türkiye Diyanet Vakfının icrası ekseninde hareket edilmektedir.

Soru: Vekaletle Kurban Organizasyonunda kimler ya da hangi kuruluşlar aktif rol almaktadır?

Cevap: Kabaca sayacak olursak, Büyükelçilikler, Dini Müşavirler, Din Hizmetleri Ataşeleri, Dernek Yöneticileri, İl Müftüleri, İlçe Müftüleri, Din Görevlileri ve gönüllüleri vd.

Soru: DİB/TDV, ne zamandan beri kurban hizmetlerinde yer almaktadır, biraz detaya girebilir misiniz?

Cevap: Vekaletle Kurban organizasyonuna 1993 yılında başlanmıştır. O günden bu yana aralıksız şekilde büyük bir hassasiyetle düzenlenmekte, bağışların teslim alınmasından kurbanların kesimine hatta dağıtımına kadar organizasyonun her aşaması titizlikle takip edilmektedir.

Kurban kesimleri, vekâlet sahiplerinin isimleri tek tek okunarak bizzat Diyanet İşleri Başkanlığımızda görev yapan hocalarımız ve vakfımızın gönüllüleri nezaretinde ehliyetli kişiler eliyle yapılmaktadır.

Soru: Diğer vakıf ve gruplarda kurban fiyatlarının daha ucuz olduğunu görüyoruz. Hisse fiyatlarını belirlerken neleri kıstas alıyorsunuz?

Cevap:

• Türkiye’de ve kurban kesimi yapılacak ülkelerde kurban piyasası araştırılır ve piyasa şartları incelenir.
• Yurt içinde Et ve Süt Kurumu başta olmak üzere TÜİK, canlı hayvan borsası, müftülüklerimiz kanalıyla yerel hayvan pazarlarından ve toplu kesim yapan firmalardan veriler alınır.
• Yurt dışında beraber çalışılan kuruluşlardan fiyatlar toplanır.
• Toplanan fiyatlar Genel Merkezde program ekibi tarafından değerlendirilerek karara bağlanır.
• TDV 80 civarı ülkede bu organizasyonu yürütmektedir. Binaenaleyh fiyatlar, her ülkede farklılık arz ettiğinden belirli bir ortalama göz önünde bulundurulur. Mesela; Filistin’de kurban fiyatları çok yüksek noktalardayken, Rusya veya Orta Asya’da daha aşağı fiyatlarda bulunabilmektedir. Ülkemizde kurban faaliyetlerini icra eden diğer vakıflar ise birkaç bölgede/ülkede kısıtlı alanlarda bu hizmetleri gerçekleştirdiğinden fiyat yelpazesi daha da düşük olmaktadır. Kısacası, birçok payda, kurban hisselerinin fiyatlarının oluşmasında etken faktördür.

Soru: Vekaletle Kurban Organizasyonu kapsamında kesilen kurbanların yerleri, hangi şartlara göre belirleniyor?

Cevap: Sorunuza iki alt başlık halinde cevap verelim.

• Yurt içinde: Deprem bölgesi başta olmak üzere tüm afetzedelerin bulunduğu bölgelere, Müftülüklerimizin kesim kapasiteleri, illerimizin nüfus oranları ve ekonomik durumunlar göz önünde bulundurulmaktadır. Deprem bölgesinde, ilk günden beri bulunan ve aşevleriyle hizmet veren TDV; kurban organizasyonunda daha büyük planlamalarla yaraların sarılmasına katkı sağlayacaktır.
• Yurt dışında: Ülkelerin ekonomik ve sosyal durumuna, nüfus ve demografik yapısına, afet, kıtlık, kuraklık, iç savaş gibi olumsuz şartların olup olmamasına bakarak belirlenir. Özellikle Afrika’da İslâm’ın tanıtılması, bu hizmetler aracılığıyla ivme kazanır.

Soru: Mesela ben, kurbanımı Mali’nin bir kırsalında kesmek istiyorum. Bana bu konuda neden yardımcı olmuyorsunuz da sistemin belirlediği ülkede kurbanım kesiliyor?

Cevap: TDV’nin kurban organizasyonu çok büyük ölçektedir. Rakam vermek gerekirse, 2022 yılında 525.550 kurban kesilmiştir. Tercih hakkı verildiğinde duygusallıklar, yanlış anlaşılmalar, vb. bazı problemler ortaya çıkabilir. Buradan hareketle, sistem tarafından otomatik olarak ülke belirlenmektedir. Hangi ülkeye ne kadar kurban bağışlanacağı tahmin edilemediğinden ve belli ülkelerin öne çıkıp belli ülkelerin kurban yardımından mahrum kalabileceği riskinden ötürü bağışçılarımıza ülke tercihi sunulamamaktadır.

Soru: Yukarıdaki cevabınızda 525.000 gibi büyük bir rakam verdiniz. Peki bu kadar kurbanı nasıl ve kimler vasıtasıyla bulup dağıtıyorsunuz?

Cevap: Milletimizin emanetleri kurban vekaletleri; saha uzmanlarımız ve görevlilerimiz (DİB personeli, gönüllüler vd.) nezaretinde seçilip kurbanlıkların dini esaslara uygunluğu bayramdan önce kontrol edilir, bayramda da kesimi gerçekleştirilir.

Kurban etlerinin dağıtımı: Ülkemizde Şubelerimiz (İl/İlçe Müftülükleri) tarafından, yurt dışında ise paydaşlarımız tarafından belirlenen, depremzedeler başta olmak üzere ihtiyaç sahipleri, sığınmacı, yetim aileleri, afetzedeler, eğitim kurumları vb. yerlere yapılmaktadır.

Soru: TDV’ye kurban bağışı yapmak istiyorum, bağış safahatını anlatabilir misiniz?

Cevap: Türkiye’de TDV Şubeleri (İl/İlçe Müftülükleri) ve Din Görevlileri yurt dışında ise Din Hizmetleri Ataşeliği; elden, makbuz karşılığı vekaletlerinizi alabilirler. https://bagis.tdv.org/ web sayfası ve sosyal medya hesaplarını takip ederek destek verebilirsiniz.

Soru: Bizzat sahada yer alan gönüllüler ile görüşerek bizlere birinci ağızdan bilgi verebilir misiniz?

Cevap: Elbette verebiliriz. Bundan sonra her bir yazımızda, (yurt dışına) mazlum ve mağdur coğrafyalara gidip kurban organizasyonunda bulunan gönüllüleri bu satırlarda misafir edeceğiz inşallah.