Soru: Neden helal gıda üzerinde bu kadar duruyorsunuz?

Cevap: TÜİK’in 2021 yılı kırmızı et üretimi verilerine bakıldığında Türkiye’de, 1 milyon 952 bin 38 ton et üretimi gerçekleştirildiği tahmin edilmektedir. Bazı gayri resmi verilerde ise ülkemizde et üretiminin 3 milyon ton civarında seyrettiği ifade edilmektedir. Bu bilgileri bir kenara koyalım. Öte yandan, Türkiye’de 80 üzerinde domuz çiftliğinin bulunduğunu, bazı vatandaşlarımız tarafından domuz avı sonucunda öldürdükleri domuzları restaurant veya otel işletmelerine pazarladıklarını belirtelim. Yine bu cümleden olmak üzere (laşe hükmünü alan) ölmüş hayvanların kesimi veya köylerde yaşlı eşeklerin(her ne kadar hükmen şüpheli de olsa), topluca mezbahalara götürülüp oralarda kesilerek sucuk yapıldığı inkâr edilemeyecek gerçeklerdir. Dışarıdan bakıldığında “evham” gibi görülen durum, aslında bu işin ne kadar ciddi olduğunu ifade etmektedir.

Soru: Sadece helal gıda ürünlerini raflarına koyan market var mıdır?

Cevap: Türkiye’nin hemen hemen bütün illerinde bulunduğunu söyleyebiliriz. Helal ve tayyib gıda hassasiyetimiz milletçe artarsa bu marketler de, üç harfli marketler gibi mağazalar zinciri kurabilir.

Soru: Helal ve tayyib gıdayı her markete nasıl getirtebiliriz? 

Cevap: Şayet biz Müslümanlar, (muhtelif platformlarda bir araya gelerek) şuurlu bir tüketici olursak şüpheli gıdaları topyekûn reddedip arzuladığımız evsaftakini talep ederek irade gösterebiliriz. Piyasa, arz-talep dengesi üzerine kurulduğu için rahatlıkla maksadımıza ulaşabiliriz. Yeter ki şuurlu olalım.

Soru: Bir gıda firması, helal sertifikasını nasıl alıyor?

Cevap: Bazılarının, “parayı bastırıp sertifika alıyorlar” dediği gibi bir durum söz konusu ol(a)maz. TSE Helal Belgelendirme Süreci şu şekilde işlemektedir: Firmadan, öncelikle,

• Ticaret Sicil Gazetesi,
• İşletme Kayıt Belgesi,
• Marka Tescil Belgesi,
• Avans Dekontu,
• Fason Üretim Olması Durumunda Fason Üretim Sözleşmesi,
• Ürün girdileri bildirim ve değerlendirme formu,
• İmza Sirküleri,
• Üretim Kesimhane veya Et Ürünleri İşleme Tesisi Olması durumunda, Tesiste kasap olarak çalıştırılanların isim, imza ve sözleşmelerini içeren liste ve resmi otorite tarafından verilmiş mesleki yetkinlik belgesinin nüshası,
•  Ürün üretim iş akışı,
• Ürün üretiminde kullanılan tüm girdilere ait MSDS, spekt bilgileri, üretimde kullanılan dezenfektan ve yağlarla ilgili içerik ve gıdaya uygunluk beyanları
•  Onaylı Tedarikçi listesi istenilir.

Başvuru kabul edildiği takdirde Teknik İnceleme Heyeti ile birlikte DİB Yetkilisi, üretim yerini inceleyerek numune alarak ilgili laboratuvara gönderir. Tahliller temiz çıkarsa ön değerlendirmeye tabi tutularak TSE ve DİB Yetkilisince, Akademik İstişare Kuruluna havale edilir. Buradan da olumlu görüş alındıktan sonra “Helal Uygunluk Sertifikası” 3 seneliğine verilir. Görüldüğü üzere helal sertifikası bir aldatmacadan ibaret değildir. Ancak yürütülen tüm bu çalışmalara rağmen, bizler “İlim öğrenmek her bir Müslümana farzdır”[1] nebevi düsturuyla hareket ederek kendi araştırmalarımızı ve takvamızı/veramızı diri tutacak donanıma sahip olmalıyız. Kısaca başkalarına/kurumlara bir dereceye kadar güvenebiliriz. O halde gıda tercihi noktasında mümkün mertebe (iyi bildiğimiz amatör ruhlu üreticiler, gözümüzün önünde kesilen hayvan gb.) dar bir çerçeve içerisinde yaşamamız gerektiği söylenebilir.

Soru: Ülkemizde helal gıda hakkında ne gibi faaliyetler yürütülmektedir?

Cevap: “Dini konularda ilmi inceleme ve araştırmalar yapmak”; DİB çatısı altındaki Din İşleri Yüksek Kurulu’nun görev ve sorumluluklarındadır. Dolayısıyla helal gıda DİYK gündeminde her zaman yer almaktadır. Öte yandan, İlahiyat Fakültelerindeki İslam Hukuku hocaları, Gıda ve Ziraat Mühendisleri, Veterinerler, TSE (Türk Standartları Enstitüsü), bir platform[2] ve bazı STK’lar yoğun emek sarf etmektedir. Başka bir ifadeyle, helal gıda; bir zümrenin/grubun tekelinde münhasır değildir. Yine bu bağlamda milletimizi bilinçlendirme adına bazı TV Programları, konferans, kitap telifi, akademik (makale, tez, sempozyum, bildiri vb.) çalışmalar da icra edilmektedir. Ama memleketçe arzulanan seviyede olduğumuz söylenemez.

Soru: Konuyla ilgili yazılı eser bulabilir miyiz?

Cevap: Helal gıda hakkında kapsamlı olarak ele alınan eserlerin son 30 yılda büyük mesafe kat ettiği gözlemlenmektedir.

• Gıda Raporu Yediklerimiz İçtiklerimiz Helal mi Haram mı? - Hüseyin K. BÜYÜKÖZER,
• Yeni Dünya Düzeni ve Helal Gıda- Hüseyin K. BÜYÜKÖZER,
• Kuran ve Sünnet Işığında Helal Gıda - Yahya ŞENOL,
• Sağlıklı ve Doğal Gıdanın Peşinde Helali Arama Stratejileri- Melek AKTÜRK,
• Helal Yaşam Rehberi (Dergi) - GİMDES,
• Uluslararası Helal Gıda Konferansları - GİMDES,
• İslam Hukuku'na Göre Helal Gıda - Yüksel ÇAYIROĞLU
• İyi Gıda Kötü Gıda - Kemal ÖZER
• Bir Bakışta Gıda Katkı Maddeleri - Fatih GÜLTEKİN
• Fark Etmeden Yediklerimiz Gıda Katkı Maddeleri - Fatih GÜLTEKİN
• Tüketici Rehberi (Gıda Katkı Maddelerine Yönelik)- Fatih GÜLTEKİN

Soru: Helal gıda hakkında tavsiye edebileceğiniz videolar var mıdır?

Cevap: Helal gıdanın öneminden bahseden pek çok video bulunmaktadır. Ancak biz burada dikkat çeken birkaç görselle ile iktifa edeceğiz.

• https://www.youtube.com/watch?v=vYPOpfGnG7c

· https://www.youtube.com/watch?v=_BKbA21G498

· https://www.youtube.com/watch?v=Y9VBBDPV474

· https://www.youtube.com/watch?v=tOmhYwbUvwY

· https://www.youtube.com/watch?v=1QLyE0zB5GQ

Soru: Bir yiyeceğin, ambalajındaki içindekiler kısmında nelere dikkat etmeliyiz?

Cevap: “İçindekiler” kısmına bakmak; helal gıda hakkında sağlıklı bilgilere ulaşmanın yollarından biridir. O mamulün, imalatında hangi maddelerin kullanıldığı terimler halinde yer almaktadır. Bunun için belirli bir seviyeye gelmemiz gerekiyor. Bazı video ve kitaplarda gerekli bilgiler verilmektedir. Fatih GÜLTEKİN’in kitapları tavsiye edilebilecek niteliktedir.

Önümüzdeki hafta katkı maddelerini ve GDO’lu ürünleri işleyerek bahsimizi toparlayacağız inşallah.