Dini anlatmakla yükümlü kimseler, dini kavramları somutlaştırmak mecburiyetindedir. Şayet din görevlisi; ağdalı cümlelerle ve yüzeysel halde meseleleri somutlaştırmadan anlatılırsa, gerçek manada meramını ifade edemez. Dolayısıyla vazifesini hakkıyla yerine getiremez. Biz de buradan yola çıkarak, kavramların için doldurmaya ve de dinin anlaşılması gayesiyle gece namazını ele almaya çalıştık.

İçinde bin aydan daha hayırlı Kadir Gecesi’nin bulunduğu şu günlerde, fırsatı ganimet bilme adına ibadetlerimize daha da sarılmamız bizlerin menfaatinedir.

Yazımız, “Mübarek Ramazan’da ne tür ibadetlere yönelmek gerekir?” sorusuna cevap vermeye yöneliktir. Esasında soruya şöyle cevap verilir: “Bu ayda tövbe, istiğfar, zikir, mukabele, fitre, sadaka, zekât, iftar verme, teravih namazları, nafile ibadet ve çokça tefekkür etmeliyiz.” Ne var ki, “nafile ibadet” kavramı, sanki havada kalıyor.

Dinimizde, esas itibariyle farz ve nafile olmak üzere iki tür ibadet çeşidi vardır. Nafile ibadet, “farz, vacip ve sünnet olmayan, Allah’ın hoşnutluğunu kazanma adına fazlaca yapılan mali ve bedeni ibadet şeklinde tanımlanabilir.

Teheccüt namazı, yukarıdaki taksimat içerisinde nafile ibadet kısmına girmektedir. Gece namazı, Kitap (Furkân, 25/64; Zâriyât, 51/17-18) ve Sünnet ile sabit olup teşvik edilmiştir. Konunun ehemmiyetini ele alan müstakil (hacimli) eserler kaleme alınmıştır.

Teheccüd, Arapça kökenli olup hücûd kökünden uyku anlamına gelmektedir. Hücud kelimesi Teheccüd kalıbına büründüğünde uykuyu gidermek, uykuyu terk etmek ve birini uyandırmak anlamlarına gelmektedir. Teheccüd Istılahta ise, uykuyu feda ederek ibadet ve Kur’an’la meşgul olmak için uyanmak, kalkmak, gece namazı ve gece uyanıp namaz kılmak anlamlarına gelmektedir.

Bu namaz, diğer semavi dinlerde de mevcuttu. O dönemin ruhban ve zahitleri için özel bir namaz niteliğindeydi. Ayrıca Mekkeliler tarafından inziva olarak bilinmekteydi.

Teheccüt namazının; nafile namazlar bahsinde çok önemli bir yeri vardır. Zira Resûlullah (s.a.v.) her gece bu namazı kılardı. Bu namazı çok önemli tutan durum, gecenin sonunda, insanların istirahat halindeyken kılınması zor olmasındandır. Yine kulluk, samimiyet ve melekî duyguların ağır basıp, riya ve kendini beğenmişliğin en az olduğu vakittir. Teheccüt namazı; “Gecenin bir kısmında da uyanarak sana mahsus fazla bir ibadet olmak üzere teheccüt namazı kıl ki, Rabbin seni Makam-ı Mahmut’a ulaştırsın.” (İsrâ, 17/79) ayeti ile Resûlullah’a (s.a.v.) farz olup, ümmetine nafile olarak teşrî’ olunmuştur.

Gece namazları ile bir medeniyet inşa edilmiş, tarihin seyrine yön verilmiştir. Yavuz Sultan Selim, Ömer Nasuhi Bilmen vb. dini ve siyasi sahada temayüz etmiş İslam büyüklerinin davalarında başarılı olmalarının en büyük etkenlerinden biri de hiç şüphesiz gece namazlarıdır.

Biz de gecelerin ihyası ve teheccütlerle tarihe yeniden yön verip, İslâm Medeniyetinin tekrar inkişafını sağlayabiliriz ki, bu da gecelerin ihyası ve teheccüt namazı ile mümkündür.

Kur’ân-ı Kerim’de kelime tahlili yapıldığında şu bilgi dikkat çekmektedir: Gece anlamındaki leyl kelimesi 92 yerde, gündüz manasına gelen nehâr ise 57 yerde geçmektedir.

Kur’an; müminlerin özelliklerini sayarken muhtelif ayetlerde seher vakti tövbe etme, gecenin bir kısmında tespih etme, gece secdesi gibi gece namazlarını sanki teşvik ediyor, hatta ödev veriyor (Âli İmran 3/17, Zâriyât 51/15-18, Tâha 20/130, İnsan 76/26 ve Âli İmran 3/113).

Teheccüt Namazı Niçin Önemlidir?

• Dünyalık müşkillerimizin halli için Yüce Allah’tan yardım istemenin en kestirme yoludur.
• Dünya hayatımızdaki sıkıntılara karşı hazırlar.
• Gecenin bir cüzünde uykunun en ağır olduğu anda kalkarak içten yakarma, bize özgüven aşılar.
• Cennete girmenin en önemli sebeplerindendir (İbn Mâce, 3251; Tirmizî, 2485).
• Cennette makamın yükselmesine vesiledir.
• Allah’ın övgüsüne ulaşabilmek, gece namazlarından geçmektedir (Furkân, 25/64).
• Günahlara kefarettir.
• Farz namazlardan sonraki en faziletli namazdır.
• Müminin şerefi/değeri, gece namazlarıyla ortaya çıkar. Hayvani duygularımızın en zayıf ve de rabbimize en yakın olduğumuz vakittir.
• Gıpta edilir, secde emaresi simasına yansır.
• Hz. Peygamber gece vakti miraca çıktığı, riyadan uzak olduğu, nefis üzerine ağır geldiği ve insanları gaflet anı olduğu için gece vakitleri namaz kılmak zorluklara karşı tahammül etme gücü ve hayvani duyguları köreltme hasleti vermektedir.
• Allah’a karşı kulluk görevini yerine getiren kimse ruhen rahatlar.
• Hz. Peygamber, istisnasız her gece ayakları şişinceye kadar kılardı.
• Şeker hastalığı, kalp krizi gibi günümüzde sıradanlaşan hastalıklara karşı koruyucu hekimlik vazifesi görür, kan basıncını dengede tutar, ruh ve sinir sistemini onararak aklî melekelerimizi kuvvetlendirir.

Müstehapları Nelerdir?

• İkişerden sekiz rekât kılmak.
• Bizzat evinde eda etmek.
• Akşam yatarken, gece kalkmaya niyetlenmek. Klasik Fıkıh metinlerinde, teheccütle birlikte kılma niyetiyle vitir namazını ertelemenin önemine dikkat çekilir.
• Ev hanesini kaldırarak onların da kılmalarını sağlamak.
• Devamını getirmek. Hiç olmazsa haftada bir gece kalkmayı adet edinmeliyiz.

Gece Namazlarına Nasıl Kalkabiliriz?

• Gece namazının faziletini tam anlamıyla bilmek.
• Şeytanın gece kalkamama adına vesvese vermesi ve düğüm atmasını engellemek.
• Ölümü sıkça hatırlama ve dünyada yolcu gibi yaşadığını içselleştirmek.
• Sağlık ve boş vaktin kıymetini bilmek.
• Erken kalkmaya niyetlenmek.
• Abdest ve dua gibi uyku âdâbına riayet etmek.
• Kişi; gündüzleri az yemeli, geç saatlere kadar dizi ve film izlememeli, sosyal medyada sınırsız/gereksiz gezinmemeli, günahtan kaçınmalı, mümkünse kaylule uykusuna yatmalıdır.

Gece Namazı Kılan Kimsenin Kazanımları Nelerdir?

• İç âlemiyle barışık olur.
• Gündüzleri manen uyanık kalır.
• Dış tehlikelerden Allah’ın izniyle korunur.

Feyiz ve bereketinden azami derecede istifade edilmesi gereken şu mübarek Ramazan ayında, sahura 5 dakika erken kalkarak teheccüt namazlarımızı kılmalıyız.

Kılacağımız teheccütlerin; gündüzleri ve kıyamet gününde (madden-manen) önümüzü fenerimiz olması duasıyla…