Daha önceki yazımızın son kısmında ifade edildiği üzere, İslâm dünyasında “imam nikâhı”na benzeyen mut’a, misyar, misyaf, misfar, örfî, nehariyye, arkadaş nikâhı ve boşanma niyetli nikâh gibi fıkhen tartışmalı nikâh çeşitleri vardır. Mezkûr nikâh çeşitlerini açıklayıp neden caiz olmadıklarına kısaca değineceğiz.

1. Mut’a Nikâhı: Bir günlük nikâh diye de isimlendirilip genellikle İran’da ve Şiiler arasında görülen mut’a nikâhı, belli bir ücret karşılığında, belli bir süre için, şahit şartı olmaksızın, cinsel yönden yararlanmayı ifade eden sözlerle yapılan nikâhtır ki, dinen haram olup meşru görülmemektedir. Zira dinin kavramları, şehevî arzulara kılıf uydurularak istismar edilmektedir. Dolayısıyla kadının hukuku mevzu bahis değildir.

2. Misyar Nikâhı: Günümüz fıkıh problemlerinden olup çeşitli platformlarda caizliği tartışılmaktadır. Misyar, Arapça bir kelime olup “yürümek, seyahat etmek/seferde bulunmak, uğrayıp geçmek veya günlük ziyaret ” anlamına gelen “seyr”den türemiştir. Farklı yerlerde iş sahibi olan ve seyahate çıkan kimse gittiği yerde bir hanımla nikâh akdi icra ediyor. Evlenme akdi bütün şartlara uygun yapılıyor. Ancak kadın; nafaka, kocasının yanında kalması gibi bazı haklarından feragat ediyor. Bu feragat, İslâm’ın ruhuna uygun düşmediği için nikâhın caizliği hususunda zihinlerde soru işareti oluşturuyor. Türkiye, Suudi Arabistan, BAE, Katar, Kuveyt, Mısır, ve Fas gibi ülkelerde yaygındır.

3. Misyaf Nikâhı: Misyaf, Arapça kökenli olan ve yaz anlamına gelen "sayf" kelimesinden türemiştir. Yaz Nikâhı şeklinde de bilinmektedir. Misyar Nikâhına benzeyen bir nikâh türüdür. Yaz tatilinin başında nikâh akdedilmesi ve tatil sonunda tarafların boşanmasıyla sonuçlanır. Körfez ülkelerinde, Suudi Arabistan ve Yemen’de uygulanır. Gizli kıyılan bu nikâhta da kadının nafaka ve çok eşlilik durumunda eşitlik hakkı bulunmuyor. Bu nikâh akdi de gizli olması, hanımlar arası adaletin tesis edilememesi, nafaka hakkının olmaması cihetiyle dinin özüne aykırıdır.

4. Boşanma Niyetli Nikâh: Görünürde kalıcıymış gibi kıyılan bu nikâh türü, belli bir zaman sonra nikâh akdini feshetmek üzere yapılıyor. Nikâhın boşanmayla sonuçlanacağını erkek biliyor ancak bu niyetini kadına söylemiyor. Görüldüğü üzere bu nikâhta da kadının mağduriyeti söz konusudur.

5. Zevaç Friend (Arkadaş Nikâhı): Yemen’de ortaya çıkan bir nikâh türü olup Batı’daki arkadaşlık ve cinsel birliktelik içeren “kız arkadaş” ifadesinden uyarlanmıştır. Daha çok Batı'da yaşayan öğrenci ve gençler arasında uygulanan nikâh türü olup yine gizlilik esasına dayalı ve erkeğe herhangi bir geçim sorumluluğu yüklemiyor.

6. Misfar Nikâhı: Sefer Nikâhı diye de bilinir. Seferden dönünceye kadar yapılan bu nikâh, özellikleri ve şartları itibariyle Misyar Nikâhı’na çok benziyor. Misfar’ın tek farkı daha çok gezginlere yönelik olması ve bir sefer/gezi süresince geçerli olacak şekilde yapılmasıdır. 

7. Örfi Nikâh: Tamamen gizli kıyılan nikâh olup bizdeki İmam Nikâhına benziyor. Hiç kimseye duyurulmadan yapılan ve tamamen gizli bu nikâha Mısır ve Ürdün’de rastlanıyor. Ancak Örfi Nikâh, bu ülkelerde işsizlik ve fakirlik sonucu kıyılırken; bizde de tam tersi olduğunu söyleyebiliriz. Bu nikâhın ilan edilmemesi sebebiyle kadın töhmet altında kalıyor.

8. Nehariyye (Gündüz) Nikâhı: Nehariyye Arapça menşeli olup “gündüzcü” anlamına geliyor. “Nehariyye”de erkek, sadece gündüz vakti bir araya gelmek şartıyla, bir kadınla nikâh kıyabiliyor.

İslâm Dünyası’nda yaygınlaşan ve yukarıda kısaca tarifleri yapılan nikâh çeşitlerinin bazı yönleri, ülkemizde resmi mercilerce tanınmayan İmam Nikâhı’na benzediği görülmektedir. Temelde en büyük benzerlik ise dinin aracı kılınmasıyla kadının istismar edilmesidir. Müslümanların, bu ve benzeri her türlü dünyalık işlerinde dinin kurallarını-kaidelerini eğip bükerek kendilerine meşruiyet aramaları, dinin samimi bir ortamda yaşanmasına engel olmaktadır. Oysa din; Hz. Peygamber’in (sav) buyurduğu üzere samimiyet üzerine bina edilmiştir. (Müslim, Îmân, 95) Gelecek yazımızda bu mesele ile ilgili son sözlerimizi söyleriz inşallah.