2023'te kültür harcamaları tarihi zirveye ulaştı

2023 yılı, Türkiye'nin kültürel alandaki ekonomik büyümesini pekiştiren bir yıl oldu. Kültür harcamaları, 2022 yılına göre %84,7 oranında bir artış göstererek 276 milyar 338 milyon 253 bin TL’ye ulaşırken, bu tutar Türkiye’nin gayrisafi yurt içi hasılasının %1’ini oluşturdu. Bu artış, kültürel sektörlere olan ilgiyi ve yatırımları yansıtan önemli bir gösterge olarak dikkat çekti.

GENEL DEVLET KÜLTÜR HARCAMALARINDA BÜYÜK ARTIŞ

2023 yılı itibarıyla genel devletin kültürel harcamaları, önceki yıla göre %98,1 oranında bir artışla 177 milyar 594 milyon 791 bin TL’ye çıktı. Bu harcamaların %64,3’ü genel devlet bütçesinden karşılanırken, harcamaların %67,9’u merkezi devlet bütçesinden finanse edildi. Devletin kültür alanındaki en büyük harcama kalemi ise mimarlık alanı oldu. Mimarlık, %24,4'lük bir payla, kültürel harcamalar arasında en büyük artışı sağlayan sektör oldu.

HANEHALKI KÜLTÜR HARCAMALARI

2023 yılında hanehalkları da kültürel harcamalarına büyük bir pay ayırdı. Veri işleme ekipmanları, televizyon ve televizyon ekipmanları ile kitaplar, toplam kültürel harcamaların önemli bir kısmını oluşturdu. Hanehalklarının kültür harcamalarındaki dağılımda; veri işleme ekipmanları %22, televizyon ve ekipmanı %21, kitaplar ise %15 payla başı çeken harcama kalemleri oldu.

KÜLTÜREL SEKTÖRLERDE KATMA DEĞER ARTIŞI

Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin katkı sağladığı katma değer %94,0 oranında bir artışla 108 milyar 214 milyon 593 bin TL’ye yükseldi. Bu artışın büyük bir kısmı, kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, sinema, video ve televizyon programları yapımcılığı ile ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetlerinden kaynaklandı. Kültürel sektörün üretim kapasitesinin genişlemesiyle birlikte, kültürel mal ihracatı da önemli bir artış gösterdi. Kültürel mal ihracatı, 2023 yılında %47,7 artarak 263 milyar 740 milyon 463 bin TL’ye çıkarken, ithalat da %87,5 oranında bir artışla 149 milyar 553 milyon 210 bin TL’ye ulaştı.

KÜLTÜREL İSTİHDAMDA ARTIŞ

2023 yılında kültürel sektördeki istihdam da dikkat çeken bir artış gösterdi. Kültürel istihdam, %9,0 oranında bir artışla 743 bine yükseldi. İstihdamın büyük bir kısmı (yaklaşık %60,8) 30-54 yaş grubundaki çalışanlardan oluşurken, genç iş gücü de kültürel sektörde önemli bir yer tuttu. 15-29 yaş arasındaki bireyler kültürel istihdamın %28,8'ini oluşturdu. Kültürel mesleklerde çalışanların %89,3’ü kültürel alanlarda yer alırken, geri kalan %10,7’lik dilim kültürel olmayan mesleklerde çalıştı.

SEKTÖREL DAĞILIM

Kültürel sektördeki iş gücü dağılımı ise şu şekilde şekillendi: El sanatları çalışanları %38,5, mimarlar, planlamacılar ve tasarımcılar %18,7, yaratıcı sanatçılar ve sahne sanatçıları %9,9, yazarlar, gazeteciler ve dilbilimciler ise %9,3'lük bir payla kültürel sektördeki istihdamın önemli aktörleri oldu. Ayrıca, mimarlık ve uzmanlaşmış tasarım faaliyetlerinde çalışanlar kültürel istihdamın %11,1'ini, yaratıcı sanatlar ve gösteri sanatlarında çalışanlar ise %5,6’sını oluşturdu.
2023 yılı, kültürel harcamalar ve sektörel gelişmeler açısından Türkiye için oldukça verimli bir yıl oldu.